Demoak

Demo-ek osatzen dugun " Demokrazia Euskal Herriarentzat " mugimendua, Ipar Euskal Herriarentzat gero eta antidemokratikoagoa zen testuinguru batean sortu da, 2000 garren urtearekin.

Hain zuzen ere, duela zonbait urte Iparraldeko jendartearen gehiengoak adierazten dituen aldarrikapen politiko batzuk ez dira entzunak botere publikoengandik, eta are guttiago gauzatuak. Aldarrikapen hauek ondokoak dira :

- euskararen irakaskuntzaren eta erabilpenaren garapenen aldeko hizkuntza politika eraginkor baten abian ezartzea botere publikoengandik

- Ipar Euskal Herri mailako instituzio politiko baten eraikitzea Euskal Herri Departamendua sortuz

- Euskal preso politikoen eskubideen errespetatzea (beren ahaideengandik hurbil diren espetxeetan izateko duten eskubidea bereziki), Frantzian eta Espanian indarrean diren legeek, baita europear legediak eta nazioarteko hitzarmenek, bermatu behar lituzketenak hain zuzen.

Aldarrikapen legitimo hauen gauzapen ezaren aitzinean, militante talde txiki bat osatu da, ideia nagusi batekin: mugimendu politiko aldarrikatzaile batek indar harreman bat eragiteko ukan ditzazkeen bitarteko guzien artean, bat ez da oraindik zinez erabilia izan Ipar Euskal Herrian: ez-biolentzia aktiboa.

Gandhi, Luther King edo Chavez-ek erabili dituzten egin moldeei jarraikiz, edo guregandik hurbilago diren Confédération Paysanne, Greenpeace baina baita ere Euskal Herrian hainbat arlotan (euskara, laborantza, ekologia, antimilitarismoa…) talde ezberdinek erabilitakoei jarraikiz, ondokoak dira gure ihardueraren oinarriak: ekintza ahalik eta sinboliko eta ikusgarrienak burutu, pairatzen ditugun injustizien gainera herritarren arreta ekartzeko, baina bortizkeriarik erabili gabe, fisikoa zein hitzezkoa.

Horrela, militante zonbaitzuek mugimendu hau abian ezarri dute, ekintza ikusgarri batzuk burutuz, eta etengabe jende berria bilduz. Abiatu garenetik dozenaka ekintza burutu ditugu.

Hemen, lau aipatuko ditugu, gure mugimenduaren izaera agerian uzten dutenak. Lau ekintza hauetan banatutako agiriek gure aldarrikapenak zehazten dituzte.

 

2000-ko martxoaren 14-an, 26 Demo Pirineo Atlantikoetako Departamenduko Kontseilu Orokorrean sartzen dira Pauen. Hortik, Euskal Herriko 21 Kontseilari Orokorren jarlekuekin ateratzen dira. Jarlekuak, ondoko martxoaren 31-an agertzen dira Baionan, Euskal Herri Departamenduaren sorrera aldarrikatzen duen pesta batean.

Agiria :

" Paueko Nafarroako parlamenturat etorri gira zor zaukunaren berriz hartzerat. Alabainan, Euskal Herriko kontseilari orokorren 21 jarlekuek Paueko Kontseilu Orokorrean ez dute deus egitekorik, nun gutiengo baten gisa baitira, Euskal Herriko gizarteak nahi ez duen erakunde baten barne.
Euskal gizarte honen gehiengoak argiki erakutsi du euskal departamendu baten aldeko aldarrikapenarekin duen atxikimendua.
Izan ere :
-Ipar Euskal Herriko auzapezen %64ak alde bozkatu du.
-159 herri kontseiluetarik 85ek aldeko erabakia hartu dute.
-Hiru deputatuetarik bi horren aldeko programarekin hautatuak izan dira
-Merkataritza eta Industria ganbarako kideetarik %80ak alde bozkatu du.
-Euskal Herriko Garapen Kontseiluak alde bozkatu du.
-99ko urtarrilaren 30ean 6000 jendek eta urriaren 9an 12 000 jendek alde manifestatu dira.
-Bi gizarte galdezketetan, Euskal Herriko biztanlegoak bere hitza eman du (ihardesleetarik %66a alde agertu da).
Kontseilu Orokorra behartua da orain, Euskal Herriko biztanlegoaren gehiengo baten bidez eta pazifikoki entzunarazia izan den nahi horren errespetatzerat. Gaurko egunean den departamenduaren zatitzea behar du bozkatu, honen bidez alde batetik Biarnoko departamendu baten eta bestalde euskal departamendu baten gauzatzeko.
Horregatik, Euskal Herriko kontseilari orokorren 21 jarlekuen herri egokirat itzularaztea erabaki dugu. Euskal Herriko Kontseilu Nagusi baten sortze bidean lehen urrats bat da hau. Gure hautetsiek jadanik badute gisa batez Euskal Herrian jartzeko parada. "

 

2000-ko abenduaren 27-an, lau Demo-k auto istripu bat antzeratzen dute Pariseko La Santé presondegiaren aitzinean, bidean auto bat irauliz eta pintura gorri putzu batean etzanez. Ekintza honen bidez, euskal preso politikoen urruntzearen ondorioak salatzen dituzte: hain zuzen, presoak Euskal Herritik oso urrun direnez, ahaideek behin eta berriz egiten dituzten bidai luzeetan auto istripuak gertatzen dira.

Agiria:

"(...) Euskal preso baten ahaideek edo lagunek bataz besteko 1600 kilometro egin behar dituzte 30 minutuko bisita batentzat. Preso hauen sakabanaketa geografikoagatik (gaur egun 28 presondegi ezberdinetan dira) ahaideek ezin dute autobus amankomun bat antolatu, eta beren baitarik bidai luzeak egitera behartuak dira. Gauzak horrela, jada 8 heriotz eta hamarnaka zauritu gertatu dira presoen senideen artean.
Euskal presoen engaiamenduari buruz iritzi ezberdinak egon daitezke, baina ezin ukatuzkoa da urruntze eta sakabanaketa politika ankerra dela beren ahaide eta lagunentzat. (…). Euskal Herriko jendarteak eta legeak berak, euskal preso politiko zein preso guzien eskubideak errespetatuak izatea eskatzen dute. "

 

2002-ko urtarrilaren 16-an, errepublikako lehendakaritzarako hautagaia den Jean Pierre Chevènement Baionara dator. Hiru Demo-k euskarazko enziklopedia bat eskaintzen diote.

Agiria:

" Jakintzaren zabaltzeko oztopoa da euskara
(Gregorio abadea, XVIII. mendea)

Gregorio abadearen pentsamoldea gaur egun oraino indarrean dela tristesiaz ikusten dugu. Frantses estatuak gaur egun oraino ukatzen du euskara, eta aktibitate moderno guzietara zabaltzea eragozten dio. Horrela, Europako hizkuntza zaharrenetarikoa humanitatearen ondare amankomunetik desagertaraztea kondenatzen du.
Gaur, Chevènement jaunaren gana etorriz, pentsamolde zaharkitu hori bizirik mantentzen duten guziei zuzendu nahi gatzaizkie. Euskal enziklopedia eskaini nahi diegu, hizkuntza bat ez dela beste bat baino baliagarriagoa eta denek eskubide berak dituztela uler dezaten.
Euskara bizi dadin, ofizializatzea eskatzen dugu, frantsesak duen estatutu juridiko bera ukan dezan. Horretarako, Frantziako "eskualdeetako" hizkuntzak edo hizkuntza guttituak ofizializatuko dituen lege egitasmo bat proposatzea eskatzen diogu gaurko edo etorkizuneko gobernamenduari. Hori egiteko, 1980-an Alderdi Sozialistako militante ugarik Legebiltzarrari aurkeztu zion lege proposamen hau lagungarri izan daiteke.
Hizkuntza hauek ofizializatzea, ez da zuzenbidearen ezberdintasuna baieztatzea. Frantziako "eskualdeetako" hizkuntza guzien berdintasunerako eskubidea baieztatzea da. Beste molde batez errateko, egalitatea aniztasunaren eta dibertsitatearen begirunean gauzatu, inegalitatea uniformitatean ez iraun arazteko.
Europan estatu anitzek aspaldian eman dute urratsa: 5 hizkuntza nazional edo eskualdekoak ofizialak dira Españan, 4 Italian (haien artean frantsesa Aosta aranean), Dinamarkan eta Suizian, 3 Luxenburgon, Eslobenian eta Belgikan, 2 Alemanian, Erresuma Batuan eta Irlandan. Baina Frantzian, hizkuntza bakar bat ofiziala, frantsesa!
Kebeken, frantsesa ingelesaren nagusitasunaren aintzinean babesteko ahaleginak egiten dira. Baina Frantzian, frantsesa da beste hizkuntzen tresna baztertzailea, euskara, bretoiera, korsikarra, okzitandarra... desagertzeko bidean ezartzen dituenak.

Genozidio kultural hori gelditzeko garaia da!
Segur gira Diderot, d'Alembert, Voltaire, Montesquieu eta Rousseau-k eskatuko luketela! "


2002-ko urtarrilaren 4-an, berrikitan eratu den Maianen Askapenerako Demo Frentea-k, Ipar Euskal Herriko hiru herriko etxeetan hiru Maianen soingainak desagertarazten ditu.

Agiria:

 

Agiria: "Guk, MADEF-eko komandoek, gure gain hartzen ditugu gaur Ipar Euskal Herriko hiru lekutan ber unean Maianen askatzeak ekarri dituzten ekintzak: Maule (René Cassin Komandoa), Donibane Garazi (Rigoberta Menchu komandoa) eta Uztaritze (Dominique-Joseph Garat komandoa). Hiru herrialdetako herriak, nun Maianak bere izenean egiten ziren gauza guziak deus egin ahal izan gabe ikusten zituen.
Errepublika, kontzeptu unibertsalista eta aurrerakoia, mundua argitu behar zuten XVIII. mendeko Argietatik datorrena da. Erregearen nagusigoa ukatzen zuen herriak sortutakoa. Herria burujabe zela aldarrikatzen zuen herriak, pribilejioak onartzen ez zituen jendarte berri bat sortuz eta herritar guziak legearen aitzinean eskubide berak zituztela aldarrikatuz. Herritar guziek osatzen duten norbanako kolektiboaren askatasuna bermatzeko, Platon-etik Rousseau-ra, tartean Paoli edo Washington, humanitatearen borroka luze baten emaitza izan den errepublika. Baina helburu eder guzi hauek ez dira gauzatu, eta Maianaren mezua saldua izan da.
Zein askatasun, zein herriaren burujabetasun, gehiengoaren legeak ez duelarik gehiago balio Aturri ibaiaren hegoaldean bizi baldin bagira? Maianak bere begiekin ikusi ditu herri honetako hautetsi gehienak euskal departamenduaren, laborantza ganbara baten eta preso politikoen hurbilketaren aldeko jarrera hartzen; bere begiekin ikusi ditu auzapezak, herri kontseiluak, hauteskundeetan hautatutako herriaren ordezkariak publikoki gutxietsiak, demokrazia zapaldua.
Zein "eskubide berak legearen aitzinean" euskararentzat hizkuntza antolaketa eskema bat baietsia delarik, euskararen erakaskuntzaren garapena eta zerbitzu publikoen elebitasuna gehiengo gero eta handiago batek eskatzen duelarik, baina lege makur batek errepublikaren hizkuntza bakarra frantsesa izan behar dela behartzen duelarik? Marianne-ek hastapenean errepublika ele anitzduna sinbolizatzen zuen, baina bere izenean hezkuntza publikoak, armadak edo konstituzio emendakinek kultura berdintasuna ehortzi dute. Maianak aldarrikapen hauen aitzinean gobernamenduak elkorrarena egiten ikusi ditu, gehiengo bat guttiengo bat bilakarazten ikusi ditu.
Maianak galdegin du noiz gauzatu behar den beraz herritarren eta jendeen eskubideen adierazpenak bermatzen duen zapalkuntzaren aurkako erresistentzia? Zeren nazkatua da ikustea bere irudia horrela erabilia izatea.

Maiana iraindua; Maiana zikindua;

Maiana saldua; baina Maiana askatua!
Askatua, bere laguntza eskaria entzun duten herritarrengandik. Zeren gu, MADEF-eko kideak, tradizio errepublikar beretik gatoz, haren izaera unibertsal eta aurrerakoian, baina ez gaur egun ematen zaion izaera salduan. Eta Maiana gutarra da! "

 


Ekintza

sinboliko eta ikusgarri horiek, estrategia ez-bortitz baten baitan kokatzen dira. Honen helburua, gure aldarrikapenak gauzaaraziko dituen eta demokraziaren zinezko oinarriak errespetaaraziko dituen desobedientzia zibileko masa mugimendu bat garatzea da.

Masa mugimendu hori emeki-emeki eraikitzen ari gara, eta gure aurkariekin indar harreman bat ukatea ahalbidetzen digu.

SNCF-ean euskararen erabilpena sustatzeko 2001-eko urtarrilaz geroztik daramagun kanpainak, indar harreman baten eraikitzeko beharrezkoak diren urrats ezberdinak agerian uzten ditu.

SNCFaren dosiera